VELİNİN OKUL BAŞARISINA KATKISI 

Bireyin gelecekteki yaşamında kuşkusuz en belirleyici rolü oynayan kurum okuldur. Fakat bu süreçte velinin de ayrı bir yeri vardır. Veli okul işbirliğinin öğrenci başarısında önemli olduğu tartışılmaz bir gerçektir. Öğrenme-öğretme sürecine ilişkin olarak okul başarısını artıran faktörler üzerinde yapılan araştırmalar, okul başarısı üzerinde okul-aile dayanışmasının önemli bir etkiye sahip olduğunu göstermektedir.Bu işbirliği sürecinde temel amaç, velilerin katılımı ve desteği ile başta öğrenci başarısını buna ilaveten okul başarısını da yükseltmektedir.

Okulun öğrenciye istenilen davranışları tek başına kazandırması   olanaklı değildir. Kazandırılması düşünülen bilgi-beceri  ve davranışlar aile tarafından desteklenmeli pekiştirilmelidir.  İşte bu ve benzeri birçok nedenden dolayı yönetici ve öğretmenler öğrencilerin başarısını artırmak için ailelerin desteğine ihtiyaç duyarlar. Her anne-baba çocuğunun okulda ve sınavlarda başarılı olmasını arzu eder. Çocuğuna bu konuda destek vermek kuşkusuz her anne-babanın en önemli görev ve sorumluluklarından biridir. Çoğu anne-baba bu konuda duyarlı olmasına rağmen neleri nasıl, ne zaman yapacağını tam olarak bilemez

 Hedef Belirleme

Her çocuğun, yapmak istediği şeyler hakkında hayalleri ve umutları vardır. Ailelerin bu hayalleri ve umutları küçümsemeden, yargılamadan dinlemesi, bu hayal ve umutların gerçekçi olması yönünde çocuğu desteklemesi çok önemlidir. Çocuk kendisinin belirlediği, ailesinin desteğini aldığı hedeflerine ulaşmak için, ders masasının başına istekli oturur ve şevkle ders çalışır.

 Sorumluluk Bilinci

Çoğu ailede çocuğun sorumluluğunu, anne-baba tamamıyla kendi üzerine aldığından, çocukta sorumluluk bilinci gelişememektedir.  Çünkü yıllarca koruyucu ve denetleyici tutum içinde olan anne-baba çocuğunun karşısına çıkan sorunlarla onun yerine uğraşmış, iyi niyetli bu yaklaşımıyla çocuğun sorunla başbaşa kalarak gelişmesine engel olmuştur. Koruyucu ailelerin çocukları onlar için her şeyden önemlidir. Bu tür ailelerde çocuğun yoğun olduğu dönemlerde ödevlerin anne-baba tarafından yapıldığı bile görülür. Denetleyici aileler çocuğun ders çalışma süreçlerini kontrol altında tuttuklarından çocuklarının tek başlarına iş yapabileceklerine inanmazlar. Denetleyici anne-baba değişik bahaneler bulup sık sık çocuğun odasına girer ve ne kadar ders çalışmış diye çaktırmadan kontrol etmeye çalışırlar. Ailelerin çocuğun sınırlarını ihlali yalnız ders çalışma zamanına müdahaleyle kalmaz. Bazı anne-babalar çocukların sosyal yaşamlarına izin vermez. Bu durumda öğrenci "Nasıl olsa annem-babam benim yeterince çalışmadığımı düşünüyor, bari çalışmayayım" diye düşünmeye başlar. Kimi ailelerde de çocuğu aşırı serbest bırakma ve aşırı bağımsızlık verme eğilimi vardır. Bu ailelerde çocuk hiçbir şeyden sorumluluk duymaz. Bu tür bir aile tutumuyla büyüyen çocuk, soruşturmayı, fikir almayı öğrenemez. Gençlerde sorumluluk bilinci oluşturabilmek için; yaş dönemine ve gelişimsel düzeye uygun sorumluluklar vermek, kararları onun vermesini istemek, onu bu yolda desteklemek, sonuçları düşündürmek, değerlendirmek, eleştirmek ve onun bunu yapmasını sağlamak ,yanlışlarını görmesine, yanlışlarını kabul etmesine yardımcı olacak analiz gücünü kazandırmak gerekir. 

Komşunun çocuğunun onun kadar imkanı yok ama daha başarılı...

Bu cümleyi duyan çocuğunuz karşınıza geçip ; "Siz beni arkadaşımla kıyasladınız. Şimdi sıra bende dese ve başlasa kıyaslama yapmaya. Arkadaşımın babasının yüzünden gülümseme eksik olmuyor. Haftada en az bir saat bütün aile bir masanın etrafında toplanıp konuşuyor ve birbirlerini dinliyorlar. Sıklıkla birbirlerine sarılıyorlar ve çocuklarını cesaretlendiriyorlar. Küçük hatalarını görmemezlikten geliyorlar ve çocuklarının yaptığı hatalardan ders çıkarmasına, öğrenmesine fırsat tanıyorlar. Çocuklarının hangi yeteneklere sahip olduğunu biliyorlar ve onu yeteneklerini geliştirmesi yönünde destekliyorlar. Çocukları eve geldiğinde ilk cümleleri "nasılsın" oluyor. Nasihat etmek yerine örnek davranışlar göstererek eğitiyorlar" dese ne hissederdiniz? Bir insanı kıyaslamak kadar inciten, yaralayan ve üzen, başarı ve performansına zarar veren bir başka ebeveyn tutumu yoktur. Eleştirmeniz gerekiyorsa, cümleleri iyi seçerek ve eleştirinizi  onun kişiliğine değil, yaptığı davranışa yönelterek yapınız. 

Çalışmak için oturuyor ama sürekli aklı başka yerlerde...

Bir geçiş döneminde olan genç ergenlikle birlikte bir "değişim ve başkalaşım" sürecinden geçmektedir. Bu hızlı büyüme ve değişime paralel gencin ilgileri de değişmektedir. Unutkan, dalgın, dikkatini yoğunlaştıramayan, okuduğunu anlayamayan bir genç haline gelmesi bundandır. Pek çok ergen başarma isteğini uyandıracak o kıvılcımı yaşayamaz. Bu durumda en iyi yaklaşım "genci anlamaya çalışmak" onu empatik dinlemektir.

Anne-babalar çocuklarının ders başarısında ne kadar etkili olabilirler?

Ebeveynler, çocuğuyla ilgili tüm davranışlarda etkili oldukları gibi çocukların ders çalışma davranışı kazanmasında da birinci derecede etki gücüne sahiptir. Öğretmen, ne kadar aktif olursa olsun,aileler eğitim konusunu öncelikli olarak ele almıyor ve bu konuda bir çaba içinde bulunmuyor ise arzulanan başarı gerçekleşmeyecektir. Kimi anne babalar eğitime son derece önem verdiklerini belirtip çocuklarını en iyi okullara yollamakta,  ve her türlü fedakârlığa hazır olduklarını ifade etmektedirler. Ancak aynı kişiler arasında evde tek bir satır kitap okumayıp, kendileri televizyon izlerken çocukları çalışma odasına hapsetmekte sakınca görmeyen kimselerin varlığı az değil. Çocukların ders başarısını artırmak için anne babaların maddi fedakarlığının haricinde yapması gereken fedakarlıklar ve vazifeler vardır. Bunların en önemlisi öğrenen anne baba olmaktır. Unutulmamalıdır ki eğitim ancak eğitimle verilebilir.

 Anne babaların çocuklarının ders başarısını artırmak için yapması gerekenler:

-Çocukların okul başarıları üzerinde okulun fiziki ve psikolojik ortamı kadar, ailelerin  evde sağladıkları ortam ve koşullarında önemi vardır. Ailenin en azından çocuğu öğrenmeye güdülemesi, okulda öğrendiklerini tekrar etmesi ve pekiştirmesi için  ona yardımcı olması, yol göstermesi çocuğun başarılı olmasına yardımcı olacaktır. Bunun için ailenin okulla işbirliğine giderek  öğrencinin okulda hangi konuları öğrendiği, neleri öğrenmesi gerektiği, öğrenim sürecinde kullanması gereken araç gereçlerin neler olduğu, çocuğa hangi konularda nasıl yardımcı olabileceğini öğrenmesi gerekir.  

-Anne babalar çocuklarının yaşının psikolojik  özelliklerini iyi bilmeli, ona uygun davranmalı.
-Ders çalışma alışkanlığı kazandırıncaya kadar çocuğun ders çalışmasına engel olan  maddi manevi (imkanlar dahilinde ) her problem halledilmeli, çocuğa mazeret bırakılmamalı
-Baba ders konusunu annenin üzerine yıkmamalı, (veya tam tersi)  kendi yapması gereken vazifeleri aksatmadan yapmalı.
-Okul düzenli bir şekilde ziyaret edilmeli, öğretmenlerle görüşülmeli.
-Okul etkinliklerine katılmalı, çocuğun katılması teşvik edilmeli.
-Öğretmenin önerileri dikkate alınmalı.
-Çocuğun yanında asla öğretmenini tenkit edici mahiyette konuşulmamalı.
-Özellikle okuldaki arkadaşları tanınmaya çalışılmalı, uygun olmayan arkadaşlıklar konusunda tedbir alınmalı (öğretmenle konuşma, çocuğunuzla konuşma.vs).
- Çocuklar için alınan eşyaların(bilgisayar, cep telefonu, v.s) kullanımı kontrollü olmalı

 Ailenin çocuğu gerçek anlamda tanıması, onunla ilgili gerçekçi beklentiler içinde olması çok önemlidir. Çünkü, ailenin çocukla kurduğu ilişkinin türü, çocuğun okul başarısını etkileyen en önemli ve en can alıcı nokta olarak karşımıza çıkmaktadır.

KAYNAKÇA 

Çelenk, S. İlköğretim-Online 2 (2), 2003 sf. 28-34 

Gökçe, Erten; İlköğretimde Okul Aile İşbirliğinin Geliştirilmesi, Ankara 

www.kayram.net

Taha Ebubekir ÇİFTÇİ

Meram RAM Rehber Öğretmeni/Psikolojik Danışmanı